S: Tolerans Yığılma Analizi Nedir?
C: Tolerans yığılma analizi, tasarımcıların ve mühendislerin bir grup parçanın doğru bir şekilde birleştirilip birleştirilmeyeceğini ve doğru çalışıp çalışmayacağını belirlemek için yaptığı bir analizdir. Bu analiz, bireysel parçaların ölçülendirme düzenine ve bunların nasıl monte edildiğine dayanır. Bunu anlamanın kolay bir yolu şu şekildedir: Montajlar parçalardan oluşur. Her parça, bu parçayı tanımlayan ölçüleri içerir. Tüm ölçüler belirli toleranslara sahiptir. Bir parçayı tam olarak belirtilen ölçüde üretmek aslında imkânsızdır. Bu yüzden tasarımcılar, parçanın belirli bir özelliği için kabul edilebilir bir hata aralığı olan toleranslar belirler. Mühendisler, tüm bu parçaların ve toleransların bir araya geldiğinde montajın uyum ve işlevselliğini nasıl etkilediğiyle ilgilenir. İşte bu yüzden tolerans yığılma analizi yapılır.
S: SOLIDWORKS TolAnalyst nedir?
C: TolAnalyst, SOLIDWORKS Professional ve Premium içerisinde yer alan bir tolerans analizi uygulamasıdır. Bu araç, ölçülerin ve toleransların parçalar ve montajlar üzerindeki etkilerini belirler. TolAnalyst araçları, parçalar ve montajlar üzerinde maksimum ve minimum tolerans yığılma analizi yapmanıza olanak tanır.
S: SOLIDWORKS TolAnalyst’in temel yetenekleri nelerdir?
C: Temel yetenekleri şunlardır:
- TolAnalyst, değerlendirilen kritik ölçü için nominal, “en kötü durum” maksimum/minimum ve RSS (kareler toplamının kökü) maksimum/minimum analiz sonuçlarını görüntüler.
- Kritik ölçünün “en kötü durum” maksimum/minimum değerleri, grafik penceresinde otomatik olarak gösterilir.
- Montaj, yalnızca yığılma analizinde yer alan bileşenleri gösteren “azaltılmış montaj” olarak görüntülenir. Bu, neler olduğunu görmeyi kolaylaştırır.
- Katkıda bulunan özellikleri ve toleransları vurgulama işlevi vardır – bu, kritik ölçüyü etkileyen özellikleri ve toleransları görmenizi sağlar.
- Maksimum ve minimum değerlere göre yüzde etkisiyle bir katkı listesi çıkarılır. Bu liste, kritik ölçü değerlerini en çok etkileyen tolerans özelliklerini ve toleransları belirlemenize olanak tanır.
- Son olarak, analiz sonuçlarını Excel’e aktarabilirsiniz.
S: Kimler TolAnalyst’e ihtiyaç duyar?
C: TolAnalyst aşağıdaki kişiler için uygundur:
- Şu anda “manuel” tolerans yığılma analizi yapan herkes:
Manuel tolerans analizleri genellikle el ile yapılan hesaplamaları ve tabloları içerir.
- Yüksek hassasiyetli bileşenler tasarlayan kişiler:
Yüksek hassasiyet gerektiren disk sürücüsü ya da mekanik saatler (dişliler ve yaylar) gibi montajlar bu kapsama girer. Örneğin, bir disk sürücüsünde okuma kafası, diskin yüzeyinin sadece mikronlar üzerinde hızlı bir şekilde hareket eder. Yanlış tolerans belirlemesi, kafanın diske temas etmesine ve sonuçta bir disk çökmesine yol açabilir. Ayrıca, bilgisayar kartlarının montajını otomatikleştiren makineler gibi yüksek hassasiyet gerektiren makineler de bu kapsamda değerlendirilebilir.
- Yüksek hacimlerde üretilen ve montaj sorunlarına yer bırakmayan ürünler tasarlayanlar:
Örneğin, kameralar ve cep telefonları gibi tüketici ürünleri, uygun GD&T (Geometrik Boyutlandırma ve Toleranslandırma) ile üretilir. Bu ürünler, montaj sırasında düzgün oturma, iyi görünüm ve işlevsellik sağlamak için yüksek hacimlerde üretilir.
- Belirli düzenlemelere tabi olarak doğru şekilde ölçülendirme ve toleranslandırma yapması gereken kişiler:
Örneğin, askeri, nükleer enerji (Enerji Bakanlığı), vb. alanlarda çalışan tasarımcılar.
- Montaj uyum sorunları yaşayan herkes.
S: Tasarımcı TolAnalyst’i genellikle nasıl kullanır?
C: Aşağıda TolAnalyst’in iş akışını gösteren bir görsel bulunmaktadır.
- İlk olarak, DimXpert for Parts kullanılarak montajdaki parçalara ölçüler ve toleranslar uygulanır. TolAnalyst, bu verileri analiz hesaplamalarında otomatik olarak kullanır. TolAnalyst, artı/eksi toleransları ve çoğu geometrik toleranslandırmayı hesaplamalarına dahil eder.
- Daha sonra analiz etmek istediğiniz “kritik değerlendirme boyutları” oluşturulur. Örneğin, aşağıdaki Şekil 1’de sarı ve mavi silindirler arasındaki açıklık (şekilde “2” olarak gösterilmektedir).
- Ardından, parçaların montaj sırası ve montaj bağlantılarının düzeni belirlenir.
- Son olarak, yığılma analizi çalıştırılır. TolAnalyst, sonuçları hesaplar ve maksimum ve minimum tolerans yığılmalarını grafik penceresinde ekranda gösterir. Şekil 1’de maksimum açıklık “6,05”, minimum açıklık ise “-1,55” (bir çakışma) olarak gösterilmektedir.
S: TolAnalyst’i piyasadaki diğer tolerans analiz ürünlerinden ayıran nedir?
C: İşte TolAnalyst’i farklı kılan temel noktalar:
- Hata yapmaya açık el hesaplamalarını ortadan kaldırır: DimXpert for Parts tarafından oluşturulan GD&T (Geometrik Boyutlandırma ve Toleranslandırma) bilgileri otomatik olarak TolAnalyst’e aktarılır. El hesaplamalarına veya verileri bir programa ya da tabloya manuel olarak girmeye gerek yoktur. Manuel yöntemler yavaştır ve hata yapma olasılığı yüksektir.
- Kilit noktalardaki sonuçları otomatik olarak tanımlar: TolAnalyst, kritik ölçüyü “en kötü durum” maksimum/minimum değerlerinde en çok etkileyen toleranslar hakkında geri bildirim sağlar. Bu sayede tasarımcının hangi toleransların optimize edilmesi gerektiğini anlaması daha kolaydır. Toleranslar değiştirildikten sonra analiz hemen yeniden çalıştırılabilir.
- Çok hızlı tolerans yığılma döngüleri sağlar: TolAnalyst, SOLIDWORKS’ün bir parçası olduğundan, başka bir sistemden tolerans verilerini içe aktarmaya veya manuel olarak girmeye gerek yoktur.
- TolAnalyst’in hesaplamaları çok hızlıdır: Tolerans yığılma analizi sonuçlarının hesaplanması ve gösterilmesi bazen sadece birkaç saniye sürer.
- Sonuçları SOLIDWORKS’te grafiksel olarak görüntüler: Katkı zinciri grafiksel olarak gösterilir ve bu, analizi en çok etkileyen özellikleri kolayca tanımlamanızı sağlar.
- Montajdaki parça pozisyonlarına göre maksimum/minimum “en kötü durum” analizini çözer: Birçok tolerans analizi paketi, maksimum/minimum sonuçları yalnızca CAD modellerini maksimum veya minimum boyutlara yeniden oluşturarak çözer. Ancak bu yöntem birçok durumda doğru sonuç vermez. TolAnalyst, parçaların montajdaki pozisyonlarına göre gerçek maksimum/minimum “en kötü durum” değerlerini hesaplar.
S: TolAnalyst’in temel faydaları nelerdir?
C: İşte TolAnalyst’in sunduğu temel avantajlar:
- Montaj uyumu için prototip ve test sayısını azaltır: TolAnalyst, maksimum/minimum “en kötü durum” analizlerini çözdüğü için fiziksel prototiplemede bile bulamayacağınız tolerans sorunlarını tespit edebilirsiniz. Fiziksel prototipler her zaman “en kötü durumları” temsil etmez.
- Üretim maliyetlerini düşürür: Tolerans şemalarını doğrulama sayesinde sıkı toleransların gerekmediği yerlerde daha gevşek toleranslar kullanılabilir. Bu, üretim maliyetlerini düşürür. Örneğin, kare bir çelik levhanın alev kesimi ile kesilmesi yerine freze makinesiyle işlenmesi maliyetleri etkiler.
- Çok hızlı tolerans yığılma döngüleri sağlar: TolAnalyst’in hesaplamaları çok hızlıdır ve genellikle birkaç saniye içinde tamamlanır.
- Anahtar katkıda bulunanları belirler: TolAnalyst, kritik ölçüye en çok etki eden toleranslar hakkında geri bildirim sağlar. Tasarımcı hangi toleransların optimize edilmesi gerektiğini kolayca anlayabilir. Toleranslar optimize edildikten sonra analiz hemen yeniden çalıştırılabilir.
- Sonuçları grafiksel olarak gösterir: Katkı zinciri grafiksel olarak gösterilir ve analizi en çok etkileyen özellikler kolayca tanımlanır.
- Hata yapmaya açık el hesaplamalarını ortadan kaldırır: DimXpert for Parts GD&T bilgileri otomatik olarak TolAnalyst’e aktarılır. Manuel yöntemler hem yavaş hem de hata yapmaya açıktır.
- Montaj bağlamına göre maksimum/minimum “en kötü durum” analizini çözer: Parçaların montajdaki pozisyonlarına göre maksimum/minimum “en kötü durum” değerlerini doğru şekilde hesaplar.
S: Detaylı olarak TolAnalyst’in yapabilecekleri nelerdir?
C: TolAnalyst şunları yapabilir:
- Maksimum/Minimum “en kötü durum” sonuçlarını hesaplama.
- Maksimum/Minimum RSS (kareler toplamının kökü) sonuçlarını hesaplama.
- Geometrik tolerans, bonus tolerans ve referans kaymasını (MMC’de) analizde dikkate alma.
- Kendi özel çakışık (coincident) ve eksenel hizalama (concentric) eşleştirme türlerini destekleme.
- DimXpert özelliklerini destekleme (örneğin, yuva, genişlik ve oyuk özellikleri).
- DimXpert özelliklerine bağlı düzlemler arasında mesafe eşleştirmesini destekleme.
- Desen eşleştirmelerini destekleme (örneğin, delik deseni ile delik deseni eşleştirme) ve birden fazla ilişki (örneğin, bir düzlemi aynı veya farklı parçalardaki iki eş düzlem ile eşleştirme) kurma.
- Yönlendirme ve açısal artı/eksi toleranslarını opsiyonel olarak destekleme.
NOT: Bu içerik SOLIDWORKS kaynaklarından direkt Türkçeleştirilmiştir.
